مطالعه خاصیت ضد میکروبی و ترکیب شیمیایی اسانس لعل کوهستان (Oliveria decumbens Vent.)

گیاه لعل کوهستان (Oliveria decumbens Vent.)، گیاهی است بوته‌ای از خانواده چتریان (Umbelliferae) که معمولاً در مناطق جنوبی ایران یافت می‌شود. مردم این منطقه به‌طور گسترده‌ای از قسمتهای هوایی این گیاه در درمان بیماریهای عفونی استفاده می‌کنند. هدف از این مطالعه، ارزیابی خاصیت ضد میکروبی اسانس حاصل از اندام هوایی این گیاه بر طیف وسیعی از میکروارگانیسم‌ها شامل باکتریهای گرم منفی و مثبت، قارچهای رشته‌ای و مخمرها با استفاده از روشهای دیسک دیفیوژن و میکروبراث دایلوشن در شرایط آزمایشگاه بوده است. شناسایی اجزای اصلی موجود در اسانس به‌وسیله دستگاه گاز کروماتوگراف(GC) انجام شد. ترکیبهای شناسایی شده در اسانس شامل تیمول (9/26%)، کارواکرول (25/0%)، پاراسیمن (3/13%) و گاما-ترپینن (11%) بود. اسانس حاصل از اندام هوایی با میانگین قطر هاله عدم رشد 86/34 میلی‌متر و MIC کوچکتر از l ml-1µ25/0 اثر ضد قارچی خوبی در مقابل قارچهای رشته‌ای و مخمر نشان داد. اثر 2 میکرولیتر از اسانس بر قارچها با قطر هاله عدم رشد بزرگتر از 3/27 میلی‌متر از اثر آمفوتریسین B با قطر هاله عدم رشد کوچکتر از 17 میلی‌متر بیشتر بود. باکتریهای گرم مثبت نسبت به باکتریهای گرم منفی در مقابل اسانس لعل کوهستان حساس‌تر بودند (9/21 در برابر 4/18 میلی‌متر). باکتریهای تشکیل‌دهنده اسپور (جنس باسیلوس) نسبت به اسانس مقاوم بوده و اسانس لعل کوهستان در مقابل باسیلوس‌ها دارای اثر مهاری بود. پسودوموناس آئروجینوزا با قطر هاله عدم رشد کمتر از 8 میلی‌متر از سایر میکروارگانیسم‌ها نسبت به اسانس مقاوم‌تر بود. میکروارگانیسم‌ها از نظر مقاومت نسبت به اسانس گیاهی متفاوت بوده و باکتریها (گرم مثبت و منفی) نسبت به قارچها و باکتریهای گرم منفی نسبت به باکتریهای گرم مثبت مقاوم‌تر بودند. این اثر به ترکیبهای فنلی اسانس، به‌ویژه تیمول آن مربوط می‌شود. مطالعات بیشتری لازم است تا کارآیی این اسانس به‌عنوان یک عامل ضد میکروبی ارزیابی گردد.